1- عبودیت
بسم الله الرحمن الرحیم
الباب الاول فی العبودیة
قال الصادق علیه السلام: أصول المعاملات تقع علی أربعة أوجه: معاملة الله و معاملة النفس و معاملة الخلق و معاملة الدنیا و کل وجه منها منقسم على سبعة أرکان.
أما أصول معاملة الله تعالى فسبعة اشیاء: أداء حقه و حفظ حده و شکر عطائه و الرضا بقضائه و الصبر على بلائه و تعظیم حرمته و الشوق إلیه.
و أصول معاملة النفس سبعة: الخوف و الجهد و حمل الأذى و الریاضة و طلب الصدق و الإخلاص و إخراجها من محبوبها و ربطها فی الفقر.
و أصول معاملة الخلق سبعة: الحلم و العفو و التواضع و السخاء و الشفقه و النصح و العدل و الإنصاف. و أصول معاملة الدنیا سبعة: الرضا بالدون و الإیثار بالموجود و ترک طلب المفقود و بغض الکثرة و اختیار الزهد و معرفه آفاتها و رفض شهواتها مع رفض الریاسة.
فإذا حصلت هذه الخصال فی نفس واحدة فهو من خاصة الله و عباده المقربین و أولیائه حقاً:
باب اول: بندگی
امام صادق علیه السلام می فرمایند: پایه معاملات بر پنج وجه می باشد:
اما اصول معامله با خدای متعال هفت چیز است: ادای حقش، حفظ حدودش، شکر بخشش او، راضی بودن به قضایش، صبر بر بلایش، بزرگداشت حرمتش و شوق داشتن به او.
و اصول معامله با نفس هفت مورد است: ترس، تلاش، تحمل اذیت، تمرین، درخواست راستی، اخلاص، بیرون راندن نفس از محبوب خود (جهاد با نفس) و بستن نفس به فقر.
و اصول معامله با مردم هفت چیز است: زود از کوره در نرفتن، گذشت، فروتنی، بخشش، محبت، خیرخواهی، مساوات و انصاف.
و اصول معامله با دنیا هفت چیز است: راضی بودن به پایین تر از شأن، ترجیح دادن دادن دیگران بر خود از آنچه که در اختیار او است، به دنبال آنچه نیست نزفتن، از فراوانی متنفر بودن، دوری از تجملات، شناخت آفات دنیا، دوری از شهوت های دنیا و دوری از ریاست.
پس اگر این صفات در یک نفس ایجاد گردد چنین فردی از خواص خداوند و بندگان مقرب او و اولیای حقیقی او خواهد بود.
